แรงงานกลับบ้าน

หลังจากที่มีการประกาศผ่อนปรนการบังคับใช้ พ.ร.ก.การบริหารจัดการการทำงานคนต่างด้าว พ.ศ.2560 ออกไปอีก 180 วันนั้น ก็พบว่าสามารถลดภาวะความตรึงเครียดทั้งต่อนายจ้างผู้ใช้แรงงานต่างด้าว และแรงงานต่างด้าวที่ต้องเดินทางกลับประเทศ  ลงไปอย่างเห็นได้ชัดเจน

โดยข้อมูลจากสำนักงานตรวจคนเข้าเมือง (ตม.) จังหวัดสมุทรสาครนั้น ทราบว่า จากเดิมเมื่อวันที่ 23 มิถุนายน – 1 กรกฎาคม 2560 ซึ่งเป็นช่วงที่มีการประกาศบังคับใช้ พ.ร.ก.การบริหารจัดการการทำงานคนต่างด้าว พ.ศ.2560 ช่วงแรก จะมีแรงงานต่างด้าวทั้งจากในจังหวัดสมุทรสาคร จังหวัดสมุทรปราการ จังหวัดเพชรบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ จังหวัดราชบุรี จังหวัดสมุทรสงคราม กรุงเทพมหานคร และพื้นที่ใกล้เคียง ที่ต้องเดินทางกลับบ้านผ่านทางด่านตรวจคนเข้าเมืองอำเภอแม่สอด จังหวัดตาก จะเดินทางมาขอมอบตัวเพื่อให้ผลักดันกลับประเทศต้นทางกันเป็นจำนวนมากวันละ 400 – 500 คน แต่พอหลังจากที่มีคำสั่งชะลอการบังคับใช้ พ.ร.ก.ต่างด้าวออกไปอีก 120 วัน  ก็ปรากฎว่ามีแรงงานต่างด้าวเดินทางมาขอมอบตัวเพื่อให้ทางเจ้าหน้าที่ ตม.ของไทย ผลักดันกลับประเทศลดน้อยลงเหลืออยู่วันละราวๆ 200 – 300 คน และเมื่อมีการประกาศชะลอการบังคับใช้ พ.ร.ก.ต่างด้าวออกไปอีกเป็น 180 วันนั้น ก็พบว่า บรรยากาศที่สำนักงานตรวจคนเข้าเมืองจังหวัดสมุทรสาคร ที่แรงงานต่างด้าวจะมาพร้อมกันในช่วงเย็นๆ เพื่อรอรถเดินทางกลับประเทศโดยผ่านด่านตรวจคนเข้าเมืองแม่สอด ก็มีจำนวนลดน้อยลงอย่างเห็นได้ชัดเจนเหลืออยู่วันละไม่เกิน 200 คน บางวันก็ประมาณ 80 – 100 คนเท่านั้น ซึ่งตรงนี้ก็เป็นผลมาจากการประกาศชะลอการบังคับใช้พระราชกำหนดการบริหารจัดการการทำงานคนต่างด้าว พ.ศ.2560 ออกไปอีก 180 วันนั่นเอง โดยถือว่าเป็นการลดความตรึงเครียดให้กับแรงงานต่างด้าวลงได้ระดับหนึ่ง แต่คาดว่าเมื่อถึงวันที่การชะลอบังคับใช้ใกล้จะหมดลง ก็จะมีแรงงานต่างด้าวทั้งที่ผิดกฎหมายแบบไม่มีเอกสารใดเลย กับแรงงานต่างด้าวที่ผิดกฎหมายแบบไม่มีเอกสารบางส่วนที่จะนำไปสู่การถูกจับกุมได้นั้น ก็จะทะลักมามอบตัวเพื่อขอให้ส่งตัวกลับประเทศต้นทางเป็นจำนวนมากเหมือนในช่วงแรก

มินทู สัญชาติเมียนมา เป็นหนุ่มโรงงานแห่งหนึ่งและยังเป็นล่ามให้กับทางสำนักงานตรวจคนเข้าเมืองสมุทรสาครด้วยนั้น ก็บอกว่า แรงงานที่เดินทางกลับประเทศเมียนมา ส่วนใหญ่จะแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มคือ กลุ่มแรกเป็นแรงงานที่ทำงานอยู่ในโรงงานอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ เมื่อเดินทางกลับไปประเทศเพื่อทำให้ถูกต้องตามกฎหมายก็จะกลับเข้ามาใหม่ เพราะมีนายจ้างรองรับและมีคนเดินเรื่องเอกสารต่างๆ ให้เสร็จสิ้น จึงพร้อมที่จะกลับไปและกลับมาทำงานที่ประเทศไทยอีกครั้ง แต่กลุ่มที่ 2 จะเป็นแรงงานที่ทำงานอยู่กับนายจ้างรายเล็ก ซึ่งบางคนนายจ้างก็เลิกจ้างเลยทันที เพราะกลัวถูกจับกุม แต่บางคนนายจ้างก็ให้กลับไปดำเนินการให้ถูกต้องตามกฎหมาย และยินดีที่จะออกเงินให้ด้วย เมื่อทำเอกสารเสร็จก็ให้กลับมาทำงานด้วยกันใหม่ตามระบบ MOU แต่แรงงานกลุ่มนี้จะไม่กล้ากลับเข้ามาอีกเพราะกลัวถูกจับกุม เนื่องจากต้องไปเดินเรื่องเอกสารด้วยตนเอง จึงไม่รู้ว่าจะถูกต้องทั้งหมดหรือไม่ และเมื่อกลับเข้ามาใหม่จริงๆ นายจ้างคนเดิมจะยังรับทำงานตามที่พูดไว้จริงหรือเปล่า จึงไม่คุ้มกับที่จะเสี่ยงกลับเข้ามาทำงานในประเทศไทยแล้วอาจจะถูกจับกุมได้อีก

ขณะเดียวกัน มินทู ยังบอกอีกว่า วิธีการแก้ปัญหาที่ดีที่สุดนั้น ในกลุ่มแรงงานเมียนมาเองก็มองว่า การทำ MOU ยังไม่ใช่หนทางที่จะสามารถช่วยแก้ปัญหาได้จริง เพราะไม่ใช่เรื่องง่ายๆ ที่แรงงานจะเข้ามาทำงานด้วยระบบ MOU ได้ เนื่องจากมีขั้นตอนที่ยุ่งยากมากและมีค่าใช้จ่ายที่ค่อนข้างสูง ส่วนวิธีการที่ดีที่สุดคือ การจัดศูนย์แบบเบ็ดเสร็จที่ชายแดนไทย หรือชายแดนเมียนมา จากนั้นก็ให้แรงงานทำการขึ้นทะเบียนและดำเนินการด้านเอกสารให้เสร็จสิ้นในที่เดียว ก่อนจะอนุญาตให้เข้ามาทำงานได้อย่างถูกต้องตามกฎหมาย ซึ่งนอกจากจะช่วยให้ปัญหาการขาดแคลนแรงงานลดลงแล้ว ยังจะช่วยสกัดกั้นปัญหาแรงงานเถื่อนลักลอบเข้ามาทำงานในประเทศไทยได้อีกด้วย

สำหรับบรรยากาศที่สำนักงานตรวจคนเข้าเมืองจังหวัดสมุทรสาคร ในช่วงเย็นของวันที่ 6 กรกฎาคม 2560 เวลาประมาณ 18.30 น. ตามที่ผู้สื่อข่าวได้ลงไปบันทึกภาพนั้น ก็ปรากฏว่ามีแรงงานต่างด้าวรอเดินทางกลับบ้านเกือบ 100 คน มีทั้งคนที่ต้องการกลับไปหางานทำที่เมียนมาและจะไม่กลับเข้ามาทำงานในประเทศไทยอีก กับคนที่กลับไปเพื่อนำลูกหรือพาครอบครัวที่เสี่ยงต่อการถูกจับกุมกลับไปอยู่ที่บ้านในเมียนมา แล้วตนเองก็จะกลับเข้ามาทำงานใหม่ โดยส่วนใหญ่ก็จะมีสัมภาระแบกกันกลับไปแบบกองโต หรือแบบที่เรียกว่าย้ายบ้านหนีกันนั่นเอง ซึ่งไม่ว่าแต่ละวันจะมีแรงงานต่างด้าวมารอกลับบ้านมากหรือน้อยแค่ไหน ทางด่านตรวจคนเข้าเมืองจังหวัดสมุทรสาคร ก็พร้อมที่จะส่งแรงงานต่างด้าวทุกคนให้เดินทางกลับประเทศต้นทาง โดยผ่านทางด่านแม่สอด จ.ตาก อย่างปลอดภัยทุกคน../

สุเมธ/ภาพ/ข่าว