รำผีมอญ

ที่ทำการผู้ใหญ่บ้านหมู่2 ตำบลบ้านเกาะ อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรสาคร นายบุญเชิด ใยบ้านเกาะ ผู้ใหญ่บ้านหมู่2 ตำบลบ้านเกาะและเป็นลูกชายคนเล็กของตระกูลใยบ้านเกาะที่ต้องสืบทอดดูแลผีบรรพชน ซึ่งชาวไทยเชื้อสายมอญจะให้ความเคารพเชื่อถือผีบ้านอย่างมาก โดยในครั้งนี้เป็นการรำให้กับผีประจำตระกูล ที่ทำให้ครอบครัวอยู่เป็นเป็นสุข ทำมาค้าขึ้น คนในครอบครัวมีสุขภาพแข็งแรง โดยเริ่มพิธีตั้งช่วงเช้าไปถึงเย็น มีการจัดเตรียมเครื่องเซ่นไหว้ต่างๆมากมาย มีวงมโหรีให้จังหวะในการประกอบพิธี โดยมีสมาชิกในตระกูลร่วมกันทำพิธี ส่วนเพื่อนบ้านที่เดินทางมาร่วมชม เมื่อเข้าพื้นที่จะได้รับหมากพลูคนละคำตามวีถีปฏิบัติ และในระหว่างพิธี อาจมีคนในตระกูลมีอาการคล้ายผีเข้า บุคลิกที่เปลี่ยนไปจากเดิม จะออกท่าร่ายรำสนุกสนาน เสมือนผีประจำตระกูลได้มาร่วมอยู่ในพิธี การรำผีมอญจะจัดขึ้นเมื่อเกิดการผิดผี เช่นปล่อยให้คนนอกมาหลับนอนบนเรือนใหญ่, ผู้หญิงตั้งครรภ์ยืนพิงเสาบ้าน, ปล่อยให้ผ้าหรือแหวนผีขาดหายไม่ดูแล ปัจจุบันชาวมอญแถบสมุทรสาครจะมีการรำผีในกรณีได้ผลผลิตทางการเกษตรบรรลุเป้าหมาย หรือมีคนหายออกไปจากบ้านและบนบานให้กลับมา เมื่อสมหวังก็จะจัดพิธีรำผีขึ้น หากเป็นกรณีที่คนในบ้านเจ็บป่วยโดยหาสาเหตุไม่ได้จะต้องให้เจ้าพิธี ที่เรียกว่า “โต้ง” เป็นคนทำพิธีทำนาย หากผลการทำนายระบุว่าเกิดจากการกระทำผิดผีก็จะต้องจัดพิธีรำผีขึ้น ซึ่งพิธีรำผีเป็นงานใหญ่ต้องเตรียมงานหลายวัน ค่าใช้จ่ายสูงและมีข้อกำหนดว่าต้องให้ทุกคนในตระกูลมาร่วมงาน สำหรับชาวมอญโดยปกติจะมีการเซ่นสรวงเป็นประจำ หากละเลย เชื่อว่าจะทำกินไม่ขึ้นและอาจพบกับเคราะห์ร้ายรวมทั้งภัยพิบัติ นอกจากนี้แต่ละบ้านจะต้องมีเสาผี สำหรับเก็บกระบุงหรือหีบผ้าผี ภายในประกอบด้วยผ้านุ่งผ้าห่มและแหวนผี ลูกหลานในตระกูลต้องเก็บรักษาอย่างดี หมั่นดูแลอย่าให้สูญหายหรือฉีกขาด หากพบต้องรีบเปลี่ยนใหม่ มิฉะนั้นเชื่อกันว่าผีจะลงโทษให้คนในตระกูลเจ็บป่วย ผีบรรพชนจะสืบทอดผ่านลูกชายคนโตของตระกูล มีเพียงแถบจังหวัดสมุทรสาครและหมู่บ้านกะมาวักในประเทศพม่า ซึ่งเป็นชุมชนต้นทางที่จะสืบทอดการนับถือผีผ่านลูกชายคนเล็ก สำหรับครอบครัวของนายบุญเชิดฯ มีลูกสองคน ลูกสาวเป็นลูกคนโตและลูกชายเป็นคนเล็ก ซึ่งลูกชายคนเล็กก็จะต้องสืบทอดต่อไป

สุเมธ/ภาพ/ข่าว